Церква Покрови

Розмір зображення: 800:577 піксел

Biszcza – par. Najświętszego Serca Jezusa

23-425 Biszcza,

tel. 0-84/685-60-25

Proboszcz: ks. Edward Mierzwa (1939-1963-1996)

Wikariusz: ks. Ireneusz Fedec (1970-1995-1999)

Do parafii należą miejscowości: Biszcza I, Biszcza II, Borki, Budziarze, Bukowina, Wólka Biska, Zynie, Żary

Kościół filialny: Bukowina

Odpust: niedziela po Uroczystości NSPJ

Liczba mieszkańców: 3400

Historia parafii:

Do kasaty unii w r. 1875 była tutaj parafia greckokatolicka. Później została zamieniona na prawosławną, która funkcjonowała do I wojny światowej. Łacinnicy należeli wówczas do parafii w Tarnogrodzie, jednak bliżej mieli do kościoła w Bukowinie, gdzie istniała filia parafii tarnogrodzkiej. Parafia łacińska w Biszczy została erygowana, 9 X 1919 r., przez bpa lubelskiego Mariana Fulmana. W granicach jej znalazły się wsie z parafii tarnogrodzkiej. Również w granicach nowej parafii znalazł się kościół filialny w Bukowinie. Łączność z parafią została zachowana przez włączenie Biszczy do dekanatu tarnogrodzkiego. Po pewnym czasie od Biszczy odłączono Suszki na rzecz parafii Sól. Dawna parafia unicka posiadała 101 ha ziemi. Część tego uposażenia przejęła parafia prawosławna. W ponownym posiadaniu Kościoła katolickiego po I wojnie światowej pozostało już tylko 19,33 ha ziemi. W r. 1966 ziemia ta została parafii zabrana.

W dziejach społeczności katolickiej w Biszczy było kilka okresów ciężkich w XX w. Około r. 1927 katolicy musieli bronić swoich praw do świątyni przeciwko planom reaktywowania przy niej parafii prawosławnej. Szczególnie ciężkie lata przypadły na czas II wojny światowej: aresztowania, wywożenie do obozów, wysiedlenie ludności. Los parafian podzielili również miejscowi duszpasterze. Prawosławni zabrali wówczas łacinnikom kościół. Z tego powodu ośrodkiem duszpasterstwa w czasie okupacji stała się kaplica w Biszczy. Natomiast w jednej części plebanii zamieszkał duchowny prawosławny. Obecnie na terenie parafii mieszka kilkanaście rodzin prawosławnych należących do swojej parafii w Tarnogrodzie.

Do r. 1875 istniał tu drewniany kościół unicki, który później zamieniono na prawosławny. Na początku w. XX był on bardzo zniszczony. W r. 1912 została wybudowana nowa cerkiew prawosławna wg planów inż. Koczorowskiego z Warszawy. Fundatorem był rząd carski. Po I wojnie światowej świątynię oddano katolikom. W r. 1919 nastąpiło poświęcenie kościoła, pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, przez misjonarzy jezuickich. Kościół częściowo przerobiono w związku z przeznaczeniem go do kultu katolickiego. W czasie II wojny światowej ponownie był zamieniony na cerkiew prawosławną, a w r. 1945 oddany katolikom, po II wojnie światowej remontowany. W r. 1972 i 1974 rozebrano 2 wieże z okresu prawosławia i zbudowano 2 nowe.

Kościół murowany, z zewnątrz wyłożony kremową terakotą, w stylu bizantyńskim (częściowo zatracono cechy tego stylu). Przy prezbiterium znajdują się 2 zakrystie (jedna nowa), na frontonie jedna wieża, wieżyczka na sygnaturkę nad nawą. Ołtarz główny, drewniany, został wykonany w r. 1945. W ołtarzu tym są 4 obrazy: Serca Pana Jezusa, MB Częstochowskiej, Św. Rodziny i stygmatów św. Franciszka (mal. S. Wałach z Krakowa). Ołtarz boczny po prawej stronie był wykonany w r. 1966. Na chórze muzycznym są 10-gtosowe organy, wykonane przez firmę Jagodzińskiego w r. 1927. Renowacja organów była przeprowadzona w r. 1973. W oknach prezbiterium umieszczono witraże. Na wieży kościelnej są dzwony wykonane w firmie Felczyńskiego i poświęcone przez bp. Jana Mazura w r. 1966. Remont świątyni w latach: 1995 – 2000, wykonano m. in: nowe nagłośnienie, przeprowadzono remont organów, pokryto dach miedzianą blachą, odnowiono wnętrze koscioła

B. Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii

1. Kościół filialny, pw. Ofiarowania NMP, w Bukowinie.

Kanclerz Jan Zamoyski przeznaczył Akademii Zamojskiej dochód z majątku w Bukowinie. Uczelnia przejęła miejscowość w administrację w r. 1612. Około r. 1637 wystawiono tu kaplicę i dom dla profesorów. Kościół obecnie istniejący wystawiono w latach 1674-1675, a poświęcenia, 20 XI 1676 r., dokonał ks. prof. Abrek. Prawdopodobnie po zamknięciu Akademii Zamojskiej (1784) i zamienieniu kościoła franciszkańskiego w Zamościu na szpital wojskowy (1794) do kościoła w Bukowinie przeniesiono obrazy poklasztorne, które zachowały się do dzisiaj (m.in. z widokiem Zamościa). Restaurowany i przekształcony m.in. w latach: 1817, 1900 i 1930.

Orientowany. Drewniany, konstrukcji zrębowej, zwęgłowany na węgieł gładki, oszalowany, na kamiennym podmurowaniu. Nawa prostokątna z węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od strony północnej zakrystia. Przy nawie od strony zachodniej kruchta z pocz. w. XX. Wewnątrz pozorne sklepienia kolebkowe z zaskrzynieniami wykonane ok. r. 1900 (pierwotnie strop belkowany), wsparte na dwóch słupach. Belka tęczowa fazowana z krucyfiksem i rzeźbami Matki Bożej i św. Jana zapewne z w. XVII. Chór muzyczny nowszy wsparty na dwóch słupach. Szczyt zachodni z okapem. Dach dwuspadowy, lekko załamany, wspólny nad nawą i prezbiterium, pobity gontem, z wieżyczką na sygnaturkę, krytą blachą; nad kruchtą dwuspadowy, nad zakrystią pulpitowy, kryte dachówką. Portal z kruchty do nawy profilowany, z nadprożem w ośli grzbiet, z okresu budowy kościoła; drzwi z pierwotnym zamkiem i okuciami. W elewacji frontowej kruchty dwie nisze z rzeźbami ludowymi śś. Antoniego z Dzieciątkiem i Wojciecha.

Ołtarz główny wykonany w r. 1900 przez W. Bazana, z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z w. XVII lub z pocz. w. XVIII, odnawianym, w predelli obraz św. Jana Chrzciciela nauczającego na puszczy z w. XVII. W ołtarzach bocznych wykonanych w r. 1900 przez Bazana obrazy: świętych i patronów Polski w predelli, w. XVII; Matki Boskiej Anielskiej z r. 1849 ludowy.

Kapliczka z w. XIX, odnawiana. Położona w północno-zachodniej części cmentarza kościelnego. Drewniana, konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana. Daszek czterospadowy z kopułką, pobity gontem i papą. Wewnątrz rzeźba Chrystusa w Ogrójcu z 1. poł. w. XIX, ludowa.

Cmentarz kościelny otoczony ogrodzeniem drewnianym z tarcic, pokrytym daszkiem gontowym.

W nowszej kap1iczce murowanej rzeźba Chrystusa Frasobliwego z w. XIX, ludowa.

O d p u s t y:

MB Anielskiej (2 VIII),

Ofiarowania NMP (21 XI).

2. Kościół filialny, pw. MB Wspomożenia Wiernych, w Zyniach, z lat: 1998 – 2000, wg projektu inż. archidiec. Ryszarda Wojdy z Biłgoraja, poświęcony, 8 grudnia 2000 r., przez bpa Mariusza Leszczyńskiego

3. Kaplica murowana w Biszczy, wybudowana po ukazie tolerancyjnym w r. 1905. W czasie ostatniej wojny służyła za świątynię parafialną w czasie zajęcia kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa przez prawosławnych.

C. Cmentarze:

1. Cmentarz rzymskokatolicki w Biszczy, czynny, założony w r. 1919, w kształcie połowy trapezu o pow. 2 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony metalowymi przęsłami przy metalowych słupach

2. Cmentarz prawosławny, dawniej greckokatolicki w Biszczy, czynny, założony przed r. 1830, w kształcie wydłużonego czworoboku o pow. 0,9 ha, ogrodzony metalową siatką przy metalowych słupach

O d p u s t: Najświętszego Serca Pana Jezusa (niedziela po uroczystości).

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 9.00, 10.30 (Bukowina), 12.00, 14.30 (Zynie) 16.00

Księgi metrykalne:

chrztów od r. 1920

małżeństw od r. 1920

zmarłych od r. 1920

Kronika parafialna od r. 1981

Lista proboszczów: ks. Edmund Dąbkowski (1919 – 1939), ks. Edmund Lorkiewicz (1942 – 1943), ks. Franciszek Surtel (1944 – 1946), ks. Michał Popiel – Popielec (1946 – 1975), ks. Leonard Ligęza (1981 – 1996)

Powołania z terenu parafii: O. Czesław Kołpa (OFMCap), ks. Franciszek Mazurek (archidiec. lubelska), 8 sióstr zakonnych

Stowarzyszenia, organizacje i ruchy religijne: Wspólnota Neokatechumenatlna, Parafialny Klub sportowy, Koła Żywego Różańca, ministranci

Liczba mieszkańców: 3402

Liczba katolików: 3186

Szkoły istniejące na terenie parafii: Gimnazjum Publiczne w Biszczy, Szkoła Podstawowa w Biszczy, Szkoła Podstawowa w Bukowinie