Костел св.Станіслава

Tarnoszyn – par. Św. Stanisława Bpa

Tarnoszyn, 22-978 Ulhówek,

tel. 0-84/661-62-14

Proboszcz: ks. Władysław Gudz (1957-1983-2007)

Do parafii należą miejscowości: Magdalenka, Rzeczyca Kol., Szczepiatyn, Tarnoszyn

Kościół filialny: Szczepiatyn

Odpust: 8 V, niedziela po 26 VIII

Liczba mieszkańców: 962

Historia parafii:

Parafię w Tarnoszynie erygowano w r. 1892. Terytorium jej zostało wydzielone z rozległej parafii w Uhnowie. W latach: 1892-1895 mieszkający w Tarnoszynie liczni wierni obrządku łacińskiego (475 osób) wybudowali drewniany kościół pw. Św. Stanisława bm. Za zgodą Kurii Metropolitarnej we Lwowie osiadł przy tym kościele Ks. Jan Środoń, dotychczasowy ekspozyt z Wierzbicy. Ekspozytura w Wierzbicy powstała w 1878 r. i była wydzielona również z terenów parafii Uhnów. W 1912 r. Tarnoszyn został ekspozyturą, która obejmowała północno-wschodnią część parafii Uhnów z miejscowościami: Ulhówek (4,5 km) i Rzeczyca (5,5 km) oraz Szczepiatyn (2,5 km). W 1913 r. ludność obrządku łacińskiego liczyła w tym czasie 712 osób. W dniach 17/18 III 1944 r. nacjonalistyczne bandy ukraińskie wymordowały znaczną część parafian tarnoszyńskich (Polaków) obrządku łacińskiego. Ich męczeńską śmierć upamiętnia tablica w kościele parafialnym, odsłonięta 6 kwietnia 1997 r.. Spalono wówczas część wsi oraz plebanię.

Dnia 7 IV 1944 r. UPA spaliła kościół parafialny w Tarnoszynie. To tragiczne zdarzenie miało miejsce w Wielki Piątek. Świadkiem tego pożaru, jest drewniany krzyż misyjny z 1939 roku – z jednej strony nadpalony, stojący dziś przy wejściu do Kościoła.

Od 1945 Polacy zaczęli stopniowo powracać do Tarnoszyna. Jako kościół odradzającej się parafii służyła miejscowa cerkiew greckokatolicka.

Przez okres czterech lat (1944 – 1948), nie mieli stałego duszpasterza. Korzystali z posług księży dojeżdżających z Uhnowa. Dopiero jesienią 1948 r. został mianowany administratorem parafii ks. Zygmunt Kutowski. W tym samym roku rozpoczęto budowę drewnianej plebanii.

W 1951 r. do parafii Tarnoszyn została włączona część terenów parafii Uhnów, która na skutek zmiany granic została włączono do ZSRR. Do parafii Tarnoszyn wszedł teren z wioskami: Dyniska Stare i Nowe ( 9-10 km od parafii), Hubinek (12 km) i Myślatyn (11 km). W późniejszych latach niektóre z nich oddzieliły się i utworzą samodzielne placówki: Dyniska – z przynależącymi wioskami ( Hubinek, Myślatyn) -1967r., Ulhówek (Rzeczyca) – 1984 r. W latach 1971-74 wybudowano nowa plebanię.

Pierwszy kościół, drewniany, z lat: 1892-95, spalony w 1944 r. Od 1948 r. kościołem parafialnym stała się cerkiew greckokatolicka.

Obecny kościół parafialny, pw. Św. Stanisława bm, murowany z kamienia, z lat: 1959 – 1962, poświęcony 3 czerwca 1962 r. przez arcbpa Eugeniusza Baziaka metropolitę lwowskiego, wg projektu archidiec. Czesława Gawdorka z Lublina, kryty blachą.

W kościele znajduje się barokowa chrzcielnica z 2. poł. w. XVII lub z 1. poł. w. XVIII, marmurowa, z puklowaną czaszą i pokrywą (z kościoła par. w Uhnowie, obecnie Ukraina). Krucyfiks barokowy koniec w. XVII (z kościoła par. w Uhnowie). Obraz Matki Boskiej Bełskiej z w. XIX, z haftowanymi sukienkami z tegoż czasu. Krzyż procesyjny z w. XVIII/XIX. Krzyż ołtarzowy z w. XVIII, drewniany. Dwa lichtarzyki w. XVIII/XIX, mosiężne.

B. Obraz Matki Boskiej Bełskiej, z połowy XIX wieku. Jest wierną kopią obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Namalowany na płótnie, przytwierdzonym do deski o wymiarach 96x 76 cm. Nad głowami Syna i Matki Bożej są umieszczone korony ozdobne z korali i pereł. Obraz przykryty aksamitną sukienką, haftowaną złotymi nićmi i ozdobioną perłami, wykonaną przez siostry felicjanki w Krakowie w 1973 r.

Do r. 1951 znajdował się w kościele «Na Zameczku» w Bełzie. Tradycja głosi że lud wierny Bełza i okolic od dawna oddawał cześć Matce Bożej w Jej łaskami słynącym obrazie. O łaskach i cudach świadczą wota rozmieszczone wokół obrazu i w gablotach. Wiemy, że istniała księga cudów, ale niestety nie zachowała się do naszych czasów. O łaskach doznanych w Bełzie dziś wiemy z przekazów ustnych i pojedynczych zapisków wiernych i księży tam pracujących.

12 września 1951 r. obraz opuścił Bełz. Umieszczono go tymczasowo w Łukawcu. Stamtąd, 9 grudnia 1951 r., został przeniesiony do prokatedry w Lubaczowie. Biskup Marian Rechowicz, mając na uwadze związki Tarnoszyna z Bełzem, w r. 1974 przekazał go do kościoła parafialnego w Tarnoszynie. Od chwili przybycia obrazu do Tarnoszyna kult Matki Boskiej odrodził się i zyskał dawny rozgłos. Dużo w tym kierunku uczynił obecny ksiądz biskup pomocniczy Mariusz Leszczyński – były proboszcz parafii Tarnoszyn. W każdą sobotę przed cudownym obrazem odprawiana jest specjalnie ułożona Nowenna do Pani Bełskiej. W księdze łask i cudów, pojawiają się znów podziękowania za wszelkie dobro, otrzymane przez wstawiennictwo Maryi.

C. Inne obiekty sakralne znajdujące się na terenie parafii:

1. Rzeczyca – kaplica cmentarna, murowana

2. Szczepiatyn dawna cerkiew greckokatolicka, murowana, z r.1910.

3. Dawna cerkiew filialna parafii greckokatolickiej pw. Narodzenia NMP. Pierwotnie wzniesiona w Uhrynowie (obecnie Ukraina), przeniesiona w r. 1904 do Tarnoszyna, wówczas częściowo przekształcona. Po 1947 przejęta na kościół rzymskokatolicki, obecnie opuszczona, zdewastowana. Usytuowana poza wsią. Orientowana. Drewniana, konstrukcji zrębowej, zwęgłowana, na fundamencie z kamieni polnych. Trójdzielna, wszystkie trzy pomieszczenia: prezbiterium, nawa i babiniec zbliżone do kwadratu, z nich nawa szersza, prezbiterium zamknięte trójbocznie, przy nim od północy i południa czworoboczne zakrystie, na północnym nadprożu data 1759; przy zakrystii pn. późniejszy przedsionek; przy babińcu od zachodu. czterosłupowy otwarty ganek z 1904 r. Wnętrze nawy przekryte zrębową kopułą na wysokim tamburze; w prezbiterium, babińcu i zakrystiach sufity. Zewnątrz zrąb wszystkich trzech pomieszczeń jednakowej wysokości, zwieńczony profilowanym gzymsem, otoczony wokół zadaszeniem łączącym się z dachami zakrystii; zadaszenie wsparte na belkach i zastrzałach (1904). Zrąb powyżej zadaszenia wraz z tamburami oraz zrąb zakrystii szalowany pionowo deskami z listwowaniem i (z wyjątkiem zakrystii) arkadkowaniem. Nad prezbiterium i babińcem niegdyś dachy kalenicowe, zapewne od r. 1904 z pseudokopułkami na ośmiobocznych tamburach, niższych od tamburu nawy. Kopuła nawy i pseudokopuły prezbiterium i babińca zwieńczone pozornymi latarniami z cebulastymi hełmami, zakończonymi kulami i żelaznymi kutymi krzyżami, zapewne z r. 1904. Drzwi i okna w prezbiterium i babińcu prostokątne, w nawie zamknięte odcinkowo, zewnątrz w obramieniach (1904): w prezbiterium od wschodu i w babińcu od zachodu okulusy; w oknach kraty kute, żelazne, w zakrystiach z zadziorami; na nadprożu zachodnim data 1904. Wszystkie dachy, zadaszenia oraz kopuły z latarniami kryte blachą. Wnętrze niegdyś malowane, zachowane podziały ramowe, obramienia okienne oraz ślady zacheuszków.

Z ikonostasu zapewne z ok. r. 1904 zachowana górna część ze strefami: dolną z przedstawieniem Ostatniej Wieczerzy pośrodku i sześciu scenami z życia Chrystusa i Marii, środkową z ikoną Chrystusa Wielkiego Kapłana pośrodku oraz sześciu parami apostołów, górną z czterema prorokami; w zwieńczeniu Trójca Św. i nad nią krzyż; ikony częściowo przemalowane. Feretron z obrazami Matki Boskiej i św. Mikołaja bpa o charakterze późnobarokowym, może z w. XVIII. Ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem z w. XVIII, malowana na desce, gruntownie przemalowana.

4. Krzyż przydrożny w Szczepiatynie, z r. 1898, ludowy, z kamienia i cegły, otynkowany. Cokół trójstopniowy wsparty na czterech kamieniach. Na cokole dwie różnej wielkości prostopadłościenne bryły. W dolnej kwadratowa wnęka z napisem cyrylicą i datą 1898; w górnej figura Matki Boskiej Bolesnej. We wnękach klęczące anioły. Krzyż o trójlistnie zakończonych ramionach, z figurą Ukrzyżowanego, u którego stóp klęczące anioły.

5. Kapliczka przydrożna św. Jana w Szczepiatynie, z kamienia i drewna, ludowo-klasycystyczna, z pocz. w. XX. Słupowa z wnęką arkadkową, w której znajduje się figura św. Jana. Kapliczkę wieńczy lekko profilowane belkowanie z niewielkim lukiem. Na nim żeliwny krzyż.

6. Krzyż przydrożny w Tarnoszynie, pocz. w. XX, żeliwno – kamienny. U dołu eliptyczna tabliczka.

D. Cmentarze:

1. Cmentarz rzymskokatolicki w Tarnoszynie, czynny, założony w końcu w. XIX, w kształcie czworoboku o pow. 0,45 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony od strony północnej i wschodniej metalową siatką przy metalowych słupach, z pozostałych stron brak ogrodzenia

2. Cmentarz greckokatolicki w Tarnoszynie, nieczynny założony na pocz. w. XX, w kształcie czworoboku o pow. 0,17 ha, ogrodzony metalową siatką przy metalowych słupach

3. Cmentarz z I wojny światowej w Tarnoszynie – Turynie, nieczynny, założony po r. 1915

4. Cmentarz rzymskokatolicki, dawniej greckokatolicki w Szczepiatynie, czynny, założony na pocz. w. XIX, w kształcie wydłużonego czworoboku o pow. 0,53 ha, ogrodzony metalową siatką i drutem kolczastym przy metalowych słupach

Odpusty:

św. Stanisława bm (8 maja),

Matki Boskiej Bełskiej (najbliższa niedziela po 26 sierpnia).

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 8.00, 9.30 (filia), 11.30

Lista proboszczów: ks. Mariusz Leszczyński (do r. 1998), ks. Jerzy Pytlik (1998-2007)

Powołania z terenu parafii: ks. Mariusz Rybiński, al. Tomasz Rybiński (II WSD), O. Ireneusz Andrzej Wawryszczuk (OFM), s. Stefania Piękna (CSSF), s. Ryszarda Zimerman (CSSF), s. Edyta Dróżdż (józefitka)

Szkoły istniejące na terenie parafii: Szkoła Podstawowa w Tarnoszynie