2006 р. Довідка

Berest – dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem śś. Kosmy i Damiana

Jest to duża cerkiew łemkowska, zbudowana w typie tzw. północno-zachodnim, orientowana z prezbiterium skierowanym na wschód, trójdzielna (składająca się z nawy prezbiterium i babińca – prezbiterium zamknięte jest wielobocznie natomiast nawę i babiniec zbudowano na rzucie kwadratu). Dachy namiotowe zwieńczone baniastymi hełmami, pokryte blachą. Ściany konstrukcji zrębowej (słupy wieży obejmują babiniec, ściany lekko pochyłe – wokół wieży zachata), pokryte gontem. Cerkiew otoczona jest niskim murkiem z kamienia łamanego, z bramką z kopułą pokrytą blachą.

Obok cerkwi nowo wybudowana drewniana dzwonnica, która na dzień dzisiejszy wyróżnia się kolorem gontów (nowych) oraz błyszczącą blachą na dachu.

Dzisiejsza świątynia w Bereście z kompletnym i odnowionym ikonostasem z ołtarzami bocznymi jest uznawana za jedną z najładniejszych w Beskidzie Niskim.

Obecna budowla pełniąca dziś funkcję kościoła parafialnego pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy powstała w roku 1842 jako cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem śś Kosmy i Damiana. Po wysiedleniu po wojnie ludności łemkowskiej, cerkiew została zamieniona na kościół rzymskokatolicki, parafię erygowano w 1951 roku.

Wewnątrz zachowała się polichromia z 1928 roku.

Dziś kompletny ikonostas, w XIX wieku został uzupełniony ikonami z XVII i XVIII wieku. Na środku prezbiterium, XIX-wieczny ołtarz, w którego podstawę wkomponowano dwie ikony pochodzące z XVII-wiecznego ikonostasu przedstawiające apostołów. Z drugiej połowy XVII wieku pochodzi też ołtarz boczny mieszczący obraz z 1721 roku przedstawiający Matkę Boską Pokrow, pochodzący z cerkwi w Izbach a ufundowany przez parocha Izb i Ropek – Iwana Ropskiego, przedstawiający Matkę Boską chroniącą swoich czcicieli. Obraz ten namalowany na płótnie, wzmiankowany był w czasach Konfederacji Barskiej. W roku 1771 modlił się przed nim Kazimierz Pułaski. W 1955 roku obraz został przeniesiony z Izb do Berestu. W roku 1984 przedstawiciele Solidarności ofiarowali Matce Boskiej jako votum wdzięczności, złotą koronę. Dziś ten obraz, słynący łaskami, otoczony jest głębokim kultem przez mieszkańców Berestu i okolicy.

Na ścianie północnej znajduje się XVII wieczny obraz w ozdobnym, barokowym obramieniu przedstawiający chrzest Chrystusa w Jordanie.

Po drugiej stronie, na ścianie południowej, znajduje się barokowy ołtarz z obrazem przedstawiający św. Mikołaja.

W świątyni zwraca również uwagę utrzymany w tradycjach barokowych, półkoliście wygięty do przodu chór muzyczny.

Cerkiew zlokalizowana jest bezpośrednio przy głównej drodze Krynica – Grybów, przy skrzyżowaniu z drogą prowadzącą do Piorunki.

Джерело: