Криниця м
Належало до Мушинського деканату Перемиської єпархії.
Krynica (pod nazwą Krzenycze) istniała już przed 1547 r., o czym świadczy przywilej nadania sołectwa w tej miejscowości dla Danka z Miastka (dzisiaj Tylicz). Rozwój miasta w okresie późniejszym wiąże się już z odkryciem w XVII w. leczniczych wartości źródeł mineralnych.
Zaczątkiem uzdrowiska był zbudowany w 1794 r. «Mały Domek», który od 1804 r. pomieścił pierwsze zakłady kąpielowe. W 1807 r. Krynica została nazwana urzędowo zdrojem kąpielowym i zaczął tu wkrótce ordynować pierwszy stały lekarz.
Wielką erę Krynicy jako uzdrowiska rozpoczęła w 1856 r. działalność Józefa Dietla – profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego uznawanego za ojca polskiej balneologii. Już od 1858 r. stosowano tu kąpiele borowinowe, a kontynuatorzy dzieła Dietla przyczynili się do rozwoju technicznego uzdrowiska.
W tym okresie powstały takie obiekty uzdrowiskowe jak: Stare Łazienki Mineralne, Stare Łazienki Borowinowe, Dom Zdrojowy, drewniana Pijalnia Główna z deptakiem, liczne pensjonaty i teatr modrzewiowy. Do rozwoju uzdrowiska przyczyniło się również wybudowanie w 1876 r. linii kolejowej do Muszyny, przedłużonej w 1911 r. do Krynicy.
W końcu XIX w. Krynica była modnym i elitarnym miejscem pobytu i spotkań wielu sławnych Polaków (bywali tu m. in. J. Matejko, A. Grottger, H. Sienkiewicz, J.I.Kraszewski). W okresie międzywojennym przebywali tu również: L. Solski, H. Modrzejewska, W. Reymont, J. Tuwim, K.I.Gałczyński, J. Kiepura (miał tu własną willę «Patria»). Do częstych pobytów Kiepury w Krynicy nawiązują organizowane obecnie festiwale «Arii i pieśni» nazwane jego imieniem. W teatrze modrzewiowym (który niestety spalił się w 1943 r.) występowali L. Solski i H. Modrzejewska.
Krynica znana jest z twórczości ludowego malarza Nikifora zwanego Krynickim, którego prymitywistyczna twórczość malarska stanowi prawdziwą rewelację.
Nikifor Krynicki (właściwe nazwisko Epifan Drowniak) był malarzem prymitywistą nieodłącznie związanym z Krynicą, który tworzył w latach 1950-tych i 1960-tych swoje prymitywne i naiwne obrazki. Dziś trudno wyobrazić sobie Krynicę bez jego obrazków, które zdobią Muzeum jego imienia, uruchomione w 1995 r. w budynku «Romanówka».
Po I wojnie światowej uzdrowisko przejęły władze polskie. Odrestaurowano wtedy część obiektów i wybudowano wiele nowych np. «Nowe Łazienki Mineralne», pensjonat «Lwigród», «Nowy Dom Zdrojowy». Zbudowano też schronisko na Jaworzynie Krynickiej i kolejkę na Górę Parkową, stadion zimowy oraz tor saneczkowy. Krynica stała się również ośrodkiem sportów zimowych, odbyły się tu m.in. Mistrzostwa Europy w saneczkarstwie i Mistrzostwa Świata w hokeju na lodzie. W 1919 r. na wczasy lub leczenie przybyło do Krynicy 10 tys. osób, a w 1938 liczba ta wzrosła do 40 tys. rocznie. Druga wojna światowa i okres okupacji przerwały rozwój uzdrowiska. Po wojnie nastąpiła rozbudowa kurortu, powstały nowe sanatoria branżowe, efektowny zakład przyrodoleczniczy, pijalnia główna z salą koncertową, korty tenisowe, boiska. Krynica stała się największym kurortem w zespole Uzdrowisk Krynicko-Popradzkich.
Джерело:
Джерело: (дуже подібний текст про Krynica-Zdrój).
Krynica – Miasto (13 tys. mieszk.) i znane uzdrowisko, położone w śródgórskiej kotlinie u zbiegu potoków: Kryniczanki i Czrnego Potoku, w Beskidzie Sądeckim. Wieś Krynica założona w 1547 r. już wówczas znan była ze źródeł mineralnych. Po wojnie i okresowym zastoju zdrój ponownie ożył. Miasto pięknie rozbudowane i unowocześnione stanowi perłę polskich uzdrowisk. Rocznie przebywa tu ponad 120000 kuracjuszy. Krynica posiada doskonałe warunki klimatyczne oraz bogate źródła wód mineralnych. Wśród 8 zdrojów na wyróżnienie zasługuje zdrój «Zuber».
Zakres leczniczy uzdrowiska obejmuje głównie choroby układu trawienia, układu krążenia, moczowego, oddechowego i przemiany materii. Na terenie uzdrowiska zachowało się szereg zabytkowych obiektów z początkowego okresu rozwoju. Zwracają uwagę XIX-wieczne drewniane wille w typowym dla ówczesnych miejscowości kuracyjnych stylu. Muzeum Przyrodnicze, Świerczewskiego 31.
Джерело:
Krynycja [Ru] Krynica Wies [Polish]
Nowy Sacz District, present day SE Poland
Lemko Surnames cited by Krasovs'kyj from 1787 Austrian Cadastral Records
Artym / Artim
Barna
Biskup / Biskop (5 families)
Blanar / Bwanar / Blaniar
Walaszczak / Walashchak (4 families)
Wasilczyn / Vasyl'chyn
Wengrynowicz / Wengrzynowicz / Vengrynovych
Woylaszczyk / Vojljashchak
Wolk / Wilk / Wowk / Volk (5 families)
Worona / Wrona / Vorona (3 families)
Hawrylak / Hawrilak / Chawrylak / Havryljak (4 families)
Hyria / Hyrja (2 families)
Horoszczak / Horosczak / Choroszczak / Horoshchak (4 families)
Hryczyszyn / Hrychyshyn
Gromosiak. Gromusiak / Gromosjak (4 families)
Hurey / Hurej / Huryj / Churey (2 families)
Drist / Drizd
Zdyniak / Zdynak / Zhdynjak (4 families)
Zywicki / Zhyvyts'kyj (3 families)
Zwir / Zvir (3 families)
Kozak (2 families)
Kozul / Kozul'
Kolicko / Kolyczko / Kolichko (2 families)
Krayniak / Krainiak / Kraniak / Krajnjak (2 families)
Krechel / Krekhel' (5 families)
Krynicki / Krynyts'kyj (3 families)
Kulik / Kulig / Kulyk
Kulasza / Kuljasha
Kusyk
Lawryk / Lauryk / Lavryk
Loboda / Laboda (2 families)
Michur / Michir / Mikhur (2 families)
Olejar / Olear / Olejarz
Panczyk / Panchyk (4 families)
Petryk
Petryszak / Petriszak / Petrysak / Petryshak (6 families)
Pietrowski / Petrowski / Petrivs'kyj
Pyz / Pyzh (5 families)
Polowa / Polova
Sandera
Sekera / Sekiera / Siekera / Sekera
Syniawa / Synjava (4 families)
Sulinczyk / Sulynchyk
Tymko
Tyniura / Tynjura (2 families)
Tonicz / Tonych
Turok / Turek (2 families)
Figiel / Figel' (2 families)
Chylak / Chilak / Hylak / Khyljak (5 families)
Chlopik / Khlopyk
Chomiak / Homiak / Khom'jak
Cap / Tsap (3 families)
Capok / Tsapok (2 families)
Ciolej / Ts'olej
Czyczyla / Czycyla / Chychyla (4 families)
Czupina / Chupyna (2 families)
Szalaputa / Shalaputa
Szwec / Szwiec / Szewc / Shvets'
Szkwarla / Shkvarla (4 families)
Parish Data: [from Blazejowskyj and Iwanusiw]
The church was «Epiphany of Our Lord» [1872] [still standing]
The masonry church was renovated in 1930. It replaced an older wooden church that existed in 1651 after the first church burned.
In 1547 the Bishop of Krakow assigned land for the village and parish. The property was not sufficient so in 1581 permission was given to purchase additional land.
From 1844 until 1848 there were 2 administrators – one in Krynycja and another in Povoroznyk which became an independent chapel.
Bishop Josyf Sembratovych (1870-1882) son of the priest was born here on November 8, 1821
In 1785 the village lands comprised 31.44 sq km. There were 945 Greek Catholics 160 Roman Catholics and 8 Jews
1840 – 1311 Greek Catholics
1859 – 1225 Greek Catholics
1879 – 1330 Greek Catholics
1899 – 1631 Greek Catholics
1926 – 1959 Greek Catholics
1936 – 2139 Greek Catholics
The village was incorporated in to the Lemko Apostolic Administration in 1934
In 1936 there were 3480 Roman Catholics in the area and 3,000 Jews
Filial churches located in POVOROZNYK and SOLOTVYNY
Джерело:
Список літератури – на сайті «».