Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Не завагаєшся виконати найнебезпечнішого чину,
якщо цього вимагатиме добро справи

Богдан Хмельницький

?

Костел Благовіщення

Sanktuarium Zwiastowania NMP w Tomaszowie Lub.

ul. Królewska 1,

PL 22-600 Tomaszów Lubelski,

tel. 0-84/664-21-77

Proboszcz: ks. Eugeniusz Derdziuk (1956-1982-2005)

Wikariusze: ks. Zygmunt Jagiełło (1977-2003-2003)

ks. Artur Sokół (1975-2001-2001)

ks. Paweł Zawada (1981-2006-2006)

Do parafii należą: a) ulice: Andersa, Armfi Krajowej, Bracka, Chopina, Chrobrego, Długosza, Gałczyńskiego, Głowackiego, Fornalska, Kilińskiego, Korczaka, Kościelna, Królewska, Legionów Polskich, 29 Listopada, Lwowska (nry parzyste od 2 do 24 oraz nieparzyste od 1 do 29), Łaszczowiecka, Mydlarska, Ofiar Bełżca, Ogrodowa, Orzeszkowej, Osterwy, Piłsudskiego (nry parzyste i bloki nr 2, 3, 4, 5, 7), Piskora, Polna, Reja, Rogózieńska, Rymarska, Rynek, Rynek Solny, Sikorskiego, Sobieskiego, Starocerkiewna, Starozamojska, Staszica, Stawisko, Sybiraków, Szczepankiewicza Wilhelma “Drugaka”, Szymanowskiego, Świętojurska, Traugutta, Wasilewskiego, Witosa, Wojska Polskiego, Zamojska, Zarzecze, Zielona, Żeleńskiego Boya

b) miejscowości: Chorążanka, Dąbrowa Tarnawacka, Dąbrowa Tomaszowska, Górno, Lipka, Majdan Górny, Majdanek Kol., Polesie, Sabaudia, Sabaudia Cegielnia, Wieprzowe Jezioro Kol., Wieprzów, Wieprzów Kol.

Kościoły filialne: Majdan Górny, Wieprzów

Odpust: 25 III, 16 VII

Liczba mieszkańców: 7005

Miasto Tomaszów

Założone zostało przez Jana Zamoyskiego w r. 1590. W tym czasie miejscowość należała do parafii Chodywańce. Od początku w. XVII zaczęto tworzyć samodzielne duszpasterstwo na terenie powstającego miasta. Parafia została erygowana 7 V 1627 r. W tym czasie należała ona do diecezji chełmskiej i weszła w skład dekanatu potylickiego. Została uposażona przez Tomasza Zamoyskiego (ziemia, wolny wyrąb w lesie, wolny przemiał zboża i dziesięciny). Granice jej obejmowały nie tylko teren dzisiaj należący do niej, ale również Susiec i Łosiniec. Od r. 1629 istniał przy parafii szpital dla ubogich, który funkcjonował jeszcze w w. XIX pod nazwą przytułku dla starców. Przy parafii była również szkoła.

Na życie religijne oddziaływały m.in. bractwa i stowarzyszenia religijne: różańcowe, szkaplerza św. Szczególnie uprzywilejowane miejsce w życiu społeczności katolickiej Tomaszowa już od dawnych lat zajmuje kult maryjny. Czczony jest tu obraz MB Szkaplerznej. W latach 1725-1783 istniał w Tomaszowie klasztor i kościół trynitarzy. Jeszcze do końca w. XIX zachowały się po tych zabudowaniach ruiny. W w. XIX, przez pewien okres czasu, miejscowość należała do dekanatu tarnogrodzkiego. W r. 1867 powstał dekanat tomaszowski, który objął swoim zasięgiem 12 parafii (Chodywańce, Dub, Dzierążnia, Gródek, Łaszczów, Nabróż, Oszczów, Rachanie, Rzeplin, Tomaszów, Tyszowce i Wożuczyn). Z biegiem lat zmieniły się jego granice. Do w. XIX teren parafii zamieszkiwali również katolicy obrządku wschodniego. Posiadali oni tu swoje świątynie. Po kasacie unii zaczęto wprowadzać prawosławie. Szczególnie ciężkim okresem dla par. była II wojna światowa. We wrześniu 1939 r. tutaj toczyły się walki wojsk polskich z niemieckimi. W czasie okupacji sporą liczbę Polaków aresztowano, a wielu zginęło. Do więzienia dostał się proboszcz, ks. W. Bargieł i wikariusz, ks. Orzeł (zginął w obozie).

Od okresu międzywojennego na tym terenie przebywają służebniczki starowiejskie i felicjanki. Po II wojnie światowej, w celu lepszego obsłużenia wiernych, wybudowano kilka kaplic we wsiach: Jeziernia, Łaszczówka, Majdan Górny, Pasieki, Przeorsk, Rogóźno, Szarowola i Ruda Wołoska, do których dojeżdżali księża z Tomaszowa. Po wybudowaniu kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa (1935-49) i konsekracji, która miała miejsce 19 maja 1955 r. zostało tam przeniesione duszpasterstwo parafialne. Kościół Zwiastowania NMP stał się kościołem rektoralnym. Decyzją bpa Bolesława Pylaka z dnia 25 października 1987 r., nastąpił nowy podział administracyjny parafii. Powstały trzy parafie: Najświętszego Serca Pana Jezusa, Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa. Na terenie parafii jeszcze obecnie mieszka kilkunastu prawosławnych, posiadających swoją cerkiew.

W archiwum parafialnym są przechowywane m.in. księgi metrykalne od r. 1826 oraz kronika parafii

Kościół, pw. Zwiastowania NMP, w Tomaszowie Lub.

W przywileju lokacyjnym z r.1621 zlecenie dla mieszczan budowy kościoła (w ciągu lat trzech). W r. 1627 staraniem Tomasza Zamoyskiego, wojewody kijowskiego erygowana została parafia oraz wzniesiony (do r. 1629 ?) kościół. Konsekrowany w r. 1668. W wizytacji z r. 1671 są wzmianki o potrzebie reperacji, w wizytacjach z lat 1717 i 1726 są wyliczone niektóre naprawy. Gruntownie remontowany w r. 1727 staraniem Michała Zdzisława Zamoyskiego, wojewody smoleńskiego. Odnawiany w r. 1788 (?) na koszt Aleksandra Augusta Zamoyskiego. Dachy odnowiono ok. r. 1807. Ponownie konsekrowany 2 października 1832 przez bp. Józefa Marcelego Dzięcielskiego. Przed r. 1873 wieże pokryte blachą (w 1817 były częściowo pobite jeszcze gontem), zapewne z równoczesną zamianą kształtu hełmów; dach kościelny i szczyty pokryte blachą w r. 1878; kościół remontowany ok. r. 1929 (m.in. dachy). Gruntowny remont w r. 1962 m. in. nowe konstrukcje wież, remont wiązania dachowego oraz w latach 1990-92 (podwaliny całości kościoła, legary, podłogę, wzmocniono wiązania sufitu).

Orientowany. Drewniany, konstrukcji zrębowej, na ceglanej podmurówce. Założony na rzucie prostokąta, z wysuniętą wschodnią częścią prezbiterium. Zwarta bryła obejmuje: trójnawowy, pseudobazylikowy, trójprzęsłowy korpus z trzema parami integralnie z nim związanych kaplic; od zachodu w przedłużeniu naw bocznych i kaplic dwie kwadratowe wieże lekko wysunięte z fasady, między nimi prostokątna kruchta z pomieszczeniem na piętrze; prezbiterium prostokątne dwuprzęsłowe, równej szerokości z nawą, po jego bokach, w przedłużeniu naw bocznych i kaplic kwadratowe, dwukondygnacjowe aneksy: od południa zakrystia, od północy skarbczyk, w części parterowej murowany (nieco wysunięty z lica elewacji płn.); na piętrach dawne kaplice (wzmiankowane w r. 1750: Matki Boskiej Różańcowej nad skarbczykiem, Przemienienia Pańskiego nad zakrystią), obecnie składziki. W narożu między zakrystią i prezbiterium niewielka przybudówka konstrukcji słupowej zapewne koniec w. XIX, która została rozebrana w 1992 roku na polecenie konserwatora wojewódzkiego w Zamościu.Wewnątrz nawa główna otwarta do bocznych arkadami wspartymi na czterech parach słupów, zwężających się ku górze i lekko wybrzuszonych, o wysokich postumentach i kapitelach z ogzymsowanymi impostami.

Kaplice wydzielone rodzajem wydatnych filarów przyściennych (skrzyń) konstrukcji zrębowej, na rzucie wydłużonego trapezu (w ich wnętrzach składziki na sprzęty kościelne), przy tęczy w dwóch większych filarach schody do dawnych kaplic na piętrze i na ambonę. Nawę główną i prezbiterium obiega szeroki, profilowany gzyms wieńczący, nieco skromniejszy w nawach bocznych i kaplicach: naroża wszystkich węgłów obite deskami, tworzącymi pseudolizany; w prezbiterium ściany przeprute wielkimi arkadowymi otworami do dawnych kaplic na piętrze, ujętymi obramieniem listwowym; otwory niegdyś przeszklone, z pseudotralkowymi balustradami wycinanymi z desek. Sklepienie w nawie głównej i prezbiterium kolebkowe, przechodzące przy zachodniej ścianie nawy w ostrołuk, w nawach bocznych krzyżowe, w zakrystii, dawnych kaplicach nad skarbczykiem i zakrystią oraz w wieży stropy; w skarbczyku murowane sklepienie kolebkowo-krzyżowe. Belka tęczowa w części środkowej przerwana, z wygięciem półkolistym ku górze, na niej rzeźbiony krucyfiks oraz figury Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty, zapewne z 1. poł. w. XVII.

Chór muzyczny drewniany nadwieszony na całą szerokość korpusu, w części środkowej wysunięty trójbocznie; belki parapetowe górna i dolna profilowane. Pomieszczenie nad kruchtą oraz sąsiadujące z nim pomieszczenia wieżowe otwarte na chór arkadami, z nich środkowa większa. Zewnątrz podwalina pierwotnie osłonięta szerokim daszkiem gontowym (rozebrany ok. r. 1960), w zwieńczeniu ścian obiegający wokół szeroki, wydatny, podbity fasetowo deskami okap; wszystkie węgły ujęte pseudolizenami, a ściany prezbiterium oszalowane pionowo. Fasada z dwukondygnacjową częścią środkową ujętą w wysunięte do przodu trójkondygnacyine wieże i zwieńczoną znacznie cofniętym szczytem. Trzecie kondygnacje wież wydzielone fasetowym okapem korpusu, oszalowane w jodełkę. Część środkowa przecięta na kondygnacje daszkiem okapowym i nadwieszonym balkonem z ażurowym parapetem zapewne z końca w. XIX, o górnej belce parapetowej profilowanej, zapewne współczesnej kościołowi. Na osi fasady portal w obramieniu uszatym oraz powyżej prostokątny otwór okienny.

Zachodni i wschodni szczyt korpusu podzielone profilowanymi gzymsami na dwie kondygnacje; zachodni zwieńczony profilowanym postumentem; wschodni zwieńczony wysokimi balasami; na postumencie i balasach żelazne krzyże, nowsze. W fasadzie ponad oknem trzy rzeźby z 1. poł. w. XVII: Matka Boska z Dzieciątkiem Niepokalanie Poczęta, oraz dwie figury niewiast (w konserwacji). Ściany murowanego skarbczyka o podziałach ramowych, zwieńczone profilowanym gzymsem; drzwi przebite w r. 1908. Wszystkie okna prostokątne, jedynie w dolnych kondygnacjach wież niegdyś kwadratowe, z czasem (może w. XVIII) zamienione na koliste, w nich kraty z zadziorami, w trzeciej kondygnacji wież od frontu owalne, pionowe. W przyziemiu południowym wieży schody na chór muzyczny i strych kościelny; w zwieńczeniu sygnaturka (wzmiankowana 1765). Pod prezbiterium i skarbczykiem krypty, pierwsza istniała już w. XVII, druga z wejściem z prezbiterium wykonana zapewne w trzecim dziesięcioleciu w. XIX dla ks. Macieja Jana Morawczyńskiego. Dachy: nad korpusem i prezbiterium wysokie dwuspadowe z okapem od wsch., nad kruchtą międzywieżową jednospadowy; wysunięta część murowanego skarbczyka przykrywa trójpołaciowy pulpit; hełmy wież uformowane z czterech niskich i wklęsłych połaci, przechodzących w ośmioboczną, niską pseudolatarnię o niewielkich otworach w kształcie leżących owali, zwieńczoną cebulaste z wysokimi iglicami, na których nowsze żelazne krzyże; wszystkie dachy, szczyty i hełmy kryte blachą.

Ołtarz główny manierystyczny z 2. ćw. w. XVII, przerabiany i uzupełniany w 1. poł. w. XVIII (może w 1727): zwieńczenie, obeliski, ornamenty partii cokołowej, może cokół, antependium, nadto zapewne odnawiany po r. 1783; architektoniczny, trójosiowy z bramkami, jednokondygnacjowy ze szczytem, na wysokim cokole, z czterema obeliskami; szczyt ujęty pilastrami hełmowymi ze współczesnymi rzeźbami bpów (może śś. Wojciecha i Stanisława), zwieńczony ornamentem akantowym i okazałą glorią z Duchem Św. w postaci gołębicy, na górnych obeliskach kartusze z 2. ćw. w. XVII; obrazy: w polu środkowym Matka Boska Szkaplerzna z 2. ćw. w. XVII, wzmiankowany w r. 1656, słynący cudami, w sukienkach z w. XVIII, srebrnych, częściowo pozłacanych, w ramie rokokowej z 3 ćw. w. XVIII, przeniesiony po r. 1783 z kościoła trynitarzy w Tomaszowie, wokół ram wota w kształcie serc z w. XVIII-XIX oraz liczne sznury korali, koronowany na prawach papieskich 17 lipca 1994 r. przez arcbpa Józefa Kowalczyka nuncjusza apostolskiego z udziałem 23 biskupów i ponad 60-tysięcznej rzeszy wiernych; na zasuwach: NMP Niepokalanie Poczęta z 1. poł. w. XVIII oraz Zwiastowanie, przemalowane, kompozycja w typie włoskim z w. XVI, w polach bocznych śś. Jan Chrzciciel i Tomasz Apostoł z 2. ćw. w. XVII, malowany na desce; w szczycie św. Anna Samotrzeć zapewne z pierwszej poł. w. XVIII; tabernakulum rokokowe po poł. w. XVIII, z nowymi drzwiczkami metalowymi (prawdopodobnie częściowo wzorowanymi na poprzednich obecnie tabernakulum metalowe z zachowaniem istniejącego stylu) mensa murowana z utajoną wnęką, przesłonięta antependium; we wnęce drewniana trumna z ornamentem rokokowym z ok. poł. w. XVIII, w której postać rzekomo św. Feliksa (?) Męczennika w stroju rycerskim, z tkaniny z 1. poł. w. XVIII, przeniesiona po r. 1783 z kościoła trynitarzy w Tomaszowie; na obeliskach po bokach ołtarza metalowe wota w kształcie pojedynczych lub podwójnych serc, ponadto rąk, nóg, Oka Opatrzności i in. z w. XVIII i z 1. poł. w. XIX (na jednym data 1842) oraz jedno wotum emaliowane z w. XVIII(?).

Ołtarze boczne architektoniczne, jednoosiowe ze szczytami, pierwsza od wschodu para (być może przeniesiona po r. 1783 z kościoła trynitarzy) i następne analogiczne: 1.-2. późnobarokowe z 1. poł. w. XVIII, z późniejszymi rokokowymi ornamentami na ramach w polach środkowych; w lewym obrazy: w polu głównym św. Wojciech bp z r. 1678, z klęczącym fundatorem w stroju zakonnika, na zasuwie św. Tekla z w. XVIII, przemalowany, z sukienką miedzianą, posrebrzaną w 1. ćw. w. XIX, (po konserwacji suknia została usunięta) ofiarowany przez ks. Macieja Jana Morawczyńskiego, w retabulum obraz MB Nieustającej Pomocy z pocz. XX w., w zwieńczeniu św. Katarzyna z 1. poł. w. XVIII, po bokach szczytu postacie śś. Jana Nepomucena i Kazimierza Królewicza wycięte z desek, malowane z pierwszej poł. w. XVIII; w antependium Matka Baska Różańcowa adorowana przez anioły z 1. poł. w. XIX; w prawym obrazy współczesne ołtarzowi: w polu środkowym św. Mikołaj bp i obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa, w zwieńczeniu św. Weronika z chustą, po bokach szczytu dwa wycięte z desek malowane anioły; w antependiwm symbole Wiary i Nadziei z pierwszej poł. w. XIX; 3-4. późnobarokowe z 2. ćw. w. XVIII, z akantowymi ażurowymi uszakami oraz murowanymi mensami (wzmiankowanymi 1750 jako nowe); w lewym obrazy: w polu środkowym Michał Archanioł, w zwieńczeniu św. Jan Kanty, oba współczesne ołtarzowi, w antependium Michał Archanioł wzywający na Sąd Ostateczny z pierwszej poł. w. XIX; w prawym: w polu środkowym św. Antoni Padewski z przełomu w. XVII/XVIII, przemalowany, z sukienką miedzianą, posrebrzaną, może z w. XVIII ( po konserwacji suknia zdjęta), w zwieńczeniu Stygmatyzacja św. Franciszka współczesny ołtarzowi; w antependium Kazanie św. Antoniego Padewskiego do ryb z przełomu w. XVIII/XIX; 5-6. analogiczne do poprzednich; w lewym obrazy: w polu środkowym św. Józef i w zwieńczeniu św. Andrzej Apostoł, oba zapewne z pierwszej poł. w. XVIII; w antependium kosz z kwiatami oraz ornament regencyjny; w prawym obrazy: w polu środkowym św. Walenty z pierwszej poł. w. XVIII, z sukienką metalową, posrebrzaną z w. XVIII (po konserwacji suknia zdjęta), w zwieńczeniu św. Maria Magdalena z przełomu w. XVII/XVIII; w antependium Apoteoza Kościoła zapewne z w. XVIII, przemalowana. Nastawa ołtarzowa z przełomu w. XVI/XVII, pochodząca wg tradycji z pierwszego kościoła parafialnego pw. Św. Krzyża, w niej obrazy: w polu głównym Koronacja NMP oraz w zwieńczeniu NMP Niepokalanie Poczęta w otoczeniu aniołów, oba malowane na desce przekazane w ok. r. 1990 do kościoła par. w Łaszczówce. Tabernakulum manierystyczne z 2. ćw. w. XVII, zapewne z ołtarza głównego sprzed modernizacji w w. XVIII i Ambona wczesnobarokowa z 2. ćw. w. XVII, z postaciami czterech ewangelistów mal. na korpusie i z wysmukłym baldachimem w kształcie glorietty zwieńczonym rzeźbą Michała Archanioła. Chrzcielnice: 1. z piaskowca prymitywna z w. XVI-XVII, z resztkami polichromii ornamentalnej; 2. regencyjna z 2. ćw. w. XVIII, drewniana na podstawie kamiennej, w kształcie kielicha puklowanego, wzmocniona żelaznymi prętami.

Para stall rokokowych z 2. poł. w. XVIII, z mal. śś. kanonikami na zapleckach oraz baldachimem zwieńczonym kwiatami (przeniesiona po r. 1783 z kościoła trynitarzy w Tomaszowie). Konfesjonały: 1. barokowy zapewne z pierwszej poł. w. XVIII, z mal. na zaplecku św. Grzegorzem i św. Marią Magdaleną na przedpiersiu (przeniesiony po r. 1783 z kościoła trynitarzy w Tomaszowie); 2-3, rokokowe z 2. poł. w. XVIII (może przed 1756). Prospekt organowy rokokowy z przed 1765 r., z rzeźbą króla Dawida. Szafka zakrystyjna dwuczęściowa: górna cześć zapewne z w. XVII; dolna zapewne z w. XVIII. Feretron regencyjny z 2. ćw. w. XVIII ze współczesnymi obrazami: Matką Boską Szkaplerzną i Adoracją Dzieciątka Jezus przez anioły, znacznie przemalowanymi (pochodzący zapewne z kościoła trynitarzy w Tomaszowie), feretron z II poł. w. XVIII przedstawiający Pana Jezusa Króla Wszechświata oraz scenę obrzezania Pana Jezusa. Obrazy: 1-3. barokowe z 1. poł. w. XVIII, w ozdobnych ramach ołtarzowych (pochodzące zapewne z kościoła trynitarzy w Tomaszowie): Chrystus na krzyżu z Bogiem Ojcem i Duchem Św. w postaci gołębicy, adorowani przez dwóch klęczących zakonników (trynitarzy ?) i aniołki, św. Jan Kalasanty, św. Antoni Padewski (umieszczone na ścianach prezbiterium); 4-5. Cud wskrzeszenia przez trynitarza oraz Sąd nad Chrystusem (?), oba zapewne z 1. poł. w. XVIII (z kościoła trynitarzy w Tomaszowie); 6-17. śś. apostołowie: Piotr, Paweł, Andrzej, Filip, Jakub, Jan, Juda Tadeusz, Mateusz, Szymon, Tomasz oraz Chrystus Zbawiciel i św. Jan Chrzciciel z w. XVIII, w jednakowych ramach; 18. Chrystus Milatyński, zapewne z 2. poł. w. XVIII; i Matka Boska Krasnobrodzka adorowana przez śś. Dominika i Jacka z przełomu w. XVIII/XIX, o charakterze ludowym przekazana Muzeum Diecezjalnemu w 2000r. Krucyfiks późnobarokowy z w. XVIII. Rzeźba św. Jana Nepomucena z 2. poł. w . XVII (pochodząca ze zburzonego kościoła na Zamczysku k. Suśca).

Obok kościoła drewniana dzwonnica z w. XVIII, a na niej 3 dzwony wykonane w firmie Felczyńskiego w Przemyślu w r. 1960.

W ogrodzeniu cmentarza kościelnego od frontu brama o trzech słupach, zapewne z przełomu w. XVIII/XIX murowanych, otynkowanych, zwieńczonych kamiennymi kulami. Przy niej figura przydrożna zapewne z w. XVII, w kształcie kolumny na cokole, zwieńczonej wspartą na konsolkach czworoboczną kapliczką z opilastrowanymi narożnikami, arkadkowymi wnękami i daszkiem namiotowym murowanym, krytym dachówką i zwieńczonym żelaznym, kutym krzyżem.

Poza cmentarzem kościelnym Kalwaria autorstwa Jana Pastuszka z Józefowa Biłgorajskiego. XII stację Kalwarii stanowi krzyż poświęcony przez Ojca Świętego Jana Pawła II w Lubaczowie , 3 czerwca 1991 r.

Między kościołem a wejściem na cmentarz rzeźba anioła z krzyżem trynitarskim na piersi, zapewne z ok. poł. w. XVIII, kamienna, na postumencie przeniesiona z pod kościoła księży trynitarzy.

W historię Tomaszowa Lub. (daw. Ordynackiego) wpisały się również inne świątynie:

a) drewniany kościół pw. Św. Krzyża z lat: 1610-14, tymczasowy parafialny, na przedmieściu Lwowskim, zniszczony w r. 1649 przez Kozaków;

b) drewniany kościół pw. św. Agaty, usytuowany prawdopodobnie na południe od rynku poza wałami (w rejonie obecnego kościoła pw. NSPJ), wystawiony w r. 1796 przez władze austriackie na licytację;

c) drewniana kaplica wzniesiona po r. 1652, zw. “Na piaskach”, zniszczona w r. 1656 przez Szwedów; następna również drewniana, wystawiona w r. 1662 (lub 1664), po 1677 rozbudowana na kościół pw. św. Wojciecha; na jego miejscu ukończony w r. 1725 murowany kościół (o dwóch wieżach), wystawiony kosztem Józefa Potockiego, kasztelana kijowskiego, oddany w r. 1727 trynitarzom (nieco wcześniej sprowadzony uroczyście z kościoła parafialnego obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem), którzy na gruncie ofiarowanym przez Michała Zdzisława Zamoyskiego, wojewodę smoleńskiego, wznieśli z fundacji Józefa Potockiego, kasztelana kijowskiego, budynki klasztorne; od r. 1750 kolegium. Po kasacie zakonu w r. 1783 (przez władze austriackie) budynki popadły stopniowo w ruinę, rozebranie częściowo przed r. 1809 (fragmenty murów istniały jeszcze 1817);

d) drewniane cerkwie unickie;

e) drewniana kaplica prawosławna na cmentarzu grzebalnym, prawdopodobnie z 2. poł. w. XIX, rozebrana po r. 1914

B. Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii:

1. Kościół filialny, pw. Matki Bożej Królowej Polski, w Majdanie Górnym, wybudowany przez wiernych, poświęcony, w r. 1982, przez ks. S. Rojka, kanclerza Kurii Diecezjalnej w Lublinie, wg projektu Zygmunta Nowaka, w stylu halowym.

O d p u s t y: św. Jacka (niedziela po 17 VIII), MB Królowej Polski (3 V).

2. Kościół filialny, pw. św. Józefa, w Wieprzowie, murowany, wystawiony przez miejscowych murarzy w r. 1956. W r. 1957 został poświęcony przez ks. S. Krynickiego. W r. 1966 dobudowano zakrystię, remontowany m.in. w r. 1968. W drewnianym ołtarzu umieszczono obraz MB Pocieszenia.

O d p u s t y: św. Józefa (19 III), MB Pocieszenia (I niedziela września).

3. Kaplica, pw. św. Jacka, w Majdanie Górnym (Lipka), murowana, wzniesiona w r. 1910 przez miejscowego majstra, remontowana m.in. w r. 1945 i 1998. W drewnianym ołtarzu, który wykonał miejscowy stolarz, znajduje się obraz MB Częstochowskiej.

4. Kapliczki przydrożne: Tomaszów Lub., przy Kalwarii i na ul. Chopina, w Majdanie Górnym i Sabaudii, 16 figur przydrożnych i krzyży,

5. Cerkiew prawosławna, pw. Św. Mikołaja, w Tomaszowie Lub.

C. Cmentarze:

1. Cmentarz komunalny w Tomaszowie Lub., czynny, założony w r. 1941, w kształcie wieloboku o pow. 3,36 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony metalowymi przęsłami przy słupach z granitowej kostki na podmurowaniu.

2. Cmentarz prawosławny w Wieprzowie, nieczynny, założony po r. 1875, użytkowany do r. 1944, w kształcie prostokąta o pow. 0,19 ha

3. Cmentarz przykościelny, dawniej przycerkiewny oraz grzebalny w Wieprzowie, nieczynny, w kształcie wydłużonego pięcioboku o pow. 0,1 ha

4. Cmentarz żydowski w Tomaszowie Lub., nieczynny

5. Cmentarz wojskowy z I i II wojny światowej w Tarnawatce Tartaku, nieczynny, założony po r. 1915, w kształcie litery “L”, o pow. 0,06 ha, pochowani są żołnierze polegli w czasie I wojny światowej oraz żołnierze WP polegli, 29 IX 1939 r., w Dąbrowie Tomaszowskiej, ogrodzony metalowymi przęsłami przy metalowych słupach na podmurowaniu

O d p u s t y:

Zwiastowania NMP (25 III);

MB Szkaplerznej (16 VII)

Wszystkie święta MB.

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 7.00, 9.00, 9.00 (Wieprzów), 10.30, 10.30 (Majdan Górny), 12.00, 15.00, 17.00

Księgi metrykalne:

chrztów od r. 1826 – 1832 (skorowidz) i od r. 1864

małżeństw od r. 1860

zmarłych: od r.1855 do r. 1863 i od r. 1875

Kronika parafialna od r. 1627

Powołania z terenu parafii: O. Marek Baraniak (TJ), ks. Robert Bartosik, ks. Piotr Lizakowski, ks. Marian Pokrywka, O. Marek Raczkiewicz (CSsR), ks. Krzystof Radyk, ks. Piotr Rawlik, bp. Jan Śrutwa, ks. Jerzy Henryk Ważny (archidiec. lubelska), ks. Marcin Konstanty Zaburko, al. Piotr Twardecki (TJ), s. Bogumiła Woszczak (Zgr. Sióstr Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej), s. Justyna Bobko (CSSF), s. Iwona Jarosz (FMM)

Księża pochowani na miejscowym cmentarzu: ks. Stanisław Krynicki

Stowarzyszenia, organizacje i ruchy religijne: Akcja Katolicka, Bractwo Szkaplerza Świętego, Koła Żywego Różańca, Wspólnota Adoracyjno – Różańcowa, Legion Maryi, zespół charytatywny, Franciszkański Zakon Świeckich, Ruch Światło-Życie, grupa biblijna, ministranci. Lektorzy, Wspólnota “RUAH”

Szkoły istniejące na terenie parafii: Gimnazjum nr 1 w Tomaszowie Lub., Szkoła Podstawowa w Majdanie Górnym, Szkoła Podstawowa w Sabaudii, Szkoła Podstawowa w Wieprzowie