Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Здобудеш Українську державу
або згинеш у боротьбі за неї!

Богдан Хмельницький

?

Баниця с [біля Гладишова]

Баниця с [біля Гладишова]

Розмір зображення: 700:525 піксел

За поділом 1999 р. – гміна Сенкова, повіт Горлице, Малопольське воєводство.

Banica

Warto zobaczyć:

-> Cmentarz nr 62

-> Pomnik siedmiu lotnikуw

-> Krzyże przydrożne w Banicy

Banica, nieistniejąca wieś położona jest pomiędzy Krzywą a Wołowcem nad niewielkim potokiem, którego wody poprzez Zawoję uchodzą do Wisłoki. Zabudowania wiejskie znajdowały się nad strumieniem. Obecnie tylko dwa domy. W jednym z nich prywatne schronisko turystyczne, spalone w lutym 1997 roku i odbudowane po pożarze 2002, obok latem pola namiotowe.

Nazwa miejscowości pochodzi (pierwotnie Bannica) pochodzi zapewne od ruskiego słowa bania, oznaczającego kopalnię lub dół. Była to wieś królewska, wchodząca w skład starostwa bieckiego, lokowana pod koniec XVI wieku na prawie wołoskim. Pierwsza wzmianka o jej istnieniu pochodzi z 1629 r. W 1785 r. mieszkało tu 158 grekokatolików i 5 Żydów. Po I rozbiorze zakupiona została wraz z innymi wsiami przez Wilhelma Siemieńskiego herbu Dąbrowa, ostatniego starostę bieckiego, który nabył od rządu austriackiego całe, dotychczas dzierżawione, dobra. W połowie XIX w. wyniku koligacji rodzinnych Banica przeszła na własność Lewickich.

Nieco powyżej schroniska, wśród drzew, na zachód od drogi, znajduje się cmentarz wojskowy nr. 62 z I wojny światowej. Projektował Duszan Jurkowicz. Jest to pamiątka ciężkich walk, prowadzonych w okolicy między styczniem a majem 1915 roku.Spoczywa na nim 12 Austriaków (tylko 3 z nich jest znanych z nazwiska i przynależności do pułków) i 40 Rosjan z których aż 10 znanych jest z nazwiska i przynależności do 1.Wołgskiego Pułku Kozaków (Kozaków terskich) i do 176 Perjewołczenskiego Pułku Piechoty. Jedynym elementem który ocalał i do tego znajduje się nadal na swoim miejscu są kamienne schodki łączące tarasy cmentarza. Obecnie jest odnawiany, prace rozpoczęto jesienią 2005 roku. Latem 2006 r. uporządkowano grunt cmentarza, postawiono drewniane krzyże, dalsze prace są w toku. Obiekt godny zwiedzenia.

Jeśli pójdziemy kilkadziesiąt metrów dalej w górę potoku, odnajdziemy na lewym jego brzegu śladowe resztki kaplicy prawosławnej, tzw. czasownię. Była to mała, dwudzielna świątynia o budowie zrębowej, wybudowana została w latach trzydziestych XX w. wówczas około 2/3 ludności wsi przeszło na prawosławie. Była to pierwsza świątynia we wsi – nigdy nie istniała tu cerkiew greckokatolicka. Pozbawiona opieki zawaliła się jesienią 1981 r.

Jerzy Tur w opracowaniu pt. ,,Architektura cerkiewna” sugeruje, iż znajdująca się obecnie w Banicy czasownia nosiła ślady przeniesienia z innego miejsca. Jej wtórny montaż nastąpił w Banicy. Sugeruje równocześnie, iż jej pierwotnym miejscem budowy był pobliski Małastów.

Około 50 na wschód od resztek czasowni znajdują się pozostałości łemkowskiego cmentarza. Przy drodze przez wieś pozostał również żeliwny krzyż przydrożny, osadzony na piaskowym cokole wykonanym w Bartnem, wystawiony w 1891 r.

W roku 1943 Niemcy w odwecie za akcję partyzantów rozstrzelali wszystkich mieszkańców Banicy urodzonych w 1922 roku. Kilkunastu z nich zginęło w wiezieniu w Jaśle. Po wojnie część mieszkańców wsi wyjechało do ZSRR, resztę deportowano w 1947 r. na Ziemie Zachodnie w ramach “Akcji Wisła”.

Na wzgórzu przy szosie do Krzywej znajduje się pomnik siedmiu lotników, którzy polegli 16 sierpnia 1944 r. ( na tablicy błędnie podano wrzesień 1944 oraz nieznani lotnicy) Nad Banicą zestrzelono samolot “ Halifax” JP-295 “P” a większość lotników z jego załogi spoczywa w bezimiennej mogile w Krzywej. – Załogę “zaginionego” “Halifaxa” stanowili: ppor. pil. Widacki Kazimierz, ppor. bomb. Konstanty Dunin Horkowicz, kpt. naw. Franciszek Omylak, sierż. radio. Ożga Jan, sierż. mech. Wilhelm Balcarek, sierż. strz. Skorczyk Józef i ppor. strz. Mroczko Tadeusz. Mieszkańcy pochowali lotników na cmentarzu w Krywej.W 1980 r. po ekshumacji na cmentarzu w Krzywej k./ Banicy przeniesiono na Cmentarz Rakowicki zwłoki lotnika lub lotników z innej polskiej załogi .

Баница, п. Незнаева. – więźniowie Thalerhofu

Смый Іоаннъ

Сайфертъ, ум. 26. 1. 1915

Журавъ Феодоръ, ум. 14. 2. 1915

Бігунякъ Феодоръ, ум. 19. 1. 1915

Джерело:

-----------------------------------------------------------------

Parish Data:

no church – Parish was served by the priest in KRYVA 2 km away

In 1785 the village lands comprised 5.36 sq.km. There were 158 Greek Catholics no Roman Catholics and 5 Jews

1840 – 671 Greek Catholics

1859 – 480 Greek Catholics

1879 – 503 Greek Catholics

1899 – 765 Greek Catholics

1926 – 776 Greek Catholics

1936 – 438 Greek Catholics

The village was incorporated into the Lemko Apostolic Administration in 1934

Джерело: